Editörlük

Herhangi bir konu hakkında önümüze getirilmiş içeriğin incelenmesi, düzeltilmesi ve okuyucuya sunulacak hale getirilmesini sağlayan kişiye ”Editör” denilmektedir. Editör, kitap, gazete, dergi veya web sitelerinde yayınlanmak üzere bir içeriği planlar, gözden geçirir ve revize eder. Bilindiği üzere Ülkemizde editörlükle ilgili yüksek öğrenim yok. Editörlükte, üniversitelerin Fen Edebiyat ve ilgili Sosyal Bilimler Fakültelerinden mezunları tercih ediliyor. Ancak meslekte başarılı olabilmek için eğitim zorunluluğunun yanı sıra kişisel tecrübe ve yetkinlik önemli rol oynamaktadır.

Editörün Görev Tanımı Neleri Kapsar?

Editörün görev tanımı çalıştığı iş grubuna göre farklılıklar göstermektedir. Farklı alanlarda editörlük yapılmasına rağmen yayın hayatında bu meslek profesyonellerinin genel mesleki sorumlulukları şu başlıklar altında toplanabilir;

Yayınlanmak üzere hangi metinleri düzenleyeceğine karar vermek için yazarlardan gelen içerikleri değerlendirmek,

Okuyucuların anlamasını kolaylaştırmak için yazarın üslubuna sadık kalarak metne tekrar şekil vermek,

Referans kaynakları kullanarak metinde geçen tarih ve istatistikleri doğrulamak,

Tasarımcı, fotoğrafçı, reklam temsilcisi, yazar, sanatçı vb. ile iletişim kurmak ve işbirliği yapmak,

Yayınlanan içeriğin telif hakkı yasalarına uygun olduğundan emin olmak,

Etik kurallara uymak,

Son teslim tarihleri ve belirlenen bütçeye uygun olarak çalışmak.

Yazarla birlikte ya da bir ekibin parçası olarak çalışabilecek iletişim yeteneğine sahip olmak.

Şimdilerde bu işi piyasada genellikle deneyimli yazarlar ve entelektüeller icra ediyor. İnternet üzerinden yapılan kısa bir araştırma ile onlarca editörlük kursuna ulaşılabiliyor. Ben de bir deneme yaparak, internet üzerinden eğitim veren İstanbul Enstitüsü kursuna kayıt oldum. Ancak eğitimin tamamını takip edemedim. Videolarının kısmen canlı bir kısmını da sonradan izledim. Verilen eğitimler başarılı sayılsa da anladığım anlamda bir eğitim içeriğini taşımıyordu. Şöyle ki, Eğitimi verenlerin çoğunluğu edebiyattan uzak bilişim eğitim almış kişilerdi: Genelde işin internet ve web tasarım kısmına ağırlık verilmişti. Anlam açısından eksen kaymıştı. Eğitim, kreatif nüveler taşımıyordu. Düşünmeye sevk etmiyordu. Bilgi vermekten yoksundu. Yazmanın ve okumanın beyin ve bağışıklık sistemine olan olumlu etkisine değinilmemişti.

Nasıl Editör Olunur? Editörün Nitelikleri Nelerdir? Sorularını tartışırsak eğer;

Çeşitli konularda yaratıcı, meraklı ve bilgili olmak,

Tüm içerikte doğru dilbilgisi, noktalama işareti ve sözdizimi kullanıldığından emin olmayı sağlayacak güçlü dil becerisine sahip olmak,

Metnin hatasız olduğundan ve bir yayının stiliyle eşleştiğinden emin olabilmek için detay odaklı çalışmak.

Editörlüğün düşün emekçilik faaliyeti olduğu ortada. Yapılan iş edinilen tecrübe ile bir meslek için gereken okul eğitimini görmeden kendini yetiştirme seklinde alaylı bir nitelik taşıyor. Zihinsel faaliyetin sürekliliğine çok bağlı. Düşünme, kavrama ve anlama olarak aklın yapısı ve gücü çok önemli. Gereğinden fazla olmadan, gerektiği kadar okumak en önemli bir malzeme. Sadece okumanın editörlük işini yapabileceği hakkında doğrusal bir korelasyon yok.

Kültürel anlamda olumlu biriktirdiklerimizle ise doğrudan ilişkili. Editörlük, özerk, özgün, yaratıcı, özgür, bağımsız zihinlerin işi. Mantık ilkelerine uygun biçimde düşünme ya da bu ilkelerden yararlanarak sorun çözme yeteneğine sahip olmak gerekir.

Hukuk, matematik, felsefe gibi bir çok konuda güçlü bir doğru düşünme ve sanatına ihtiyaç vardır.

Nizamettin BİBER