Bilimin ne olduğunu beraberce anlamaya çalışalım. Bilim, bir alanda belli yol ve yöntemlerle toplanmış, sistemli bilgilerdir.
1-Her bilimin üzerinde çalıştığı bir alan vardır.Bilimin kendine özgü alanları söz konusu olup; örneğin psikoloji, insan davranışlarını, sosyoloji, toplumların yaşamını, toplum olaylarını, toplumların yasalarını, biyoloji, canlıların doğma büyüme, üreme gibi yaşam göstergelerini inceler. Fizik ise maddeleri, maddelerde beliren kimyasal olayları inceler.
2-Her bilim, güvenilir yollarla bilgilerini toplar. Her bilim, ortaya çıkarılan güvenilir bilgi ile ilgilenir. Kanılara, kişisel düşüncelere ya da peşin yargılara dayanan bilgiler, güvenilir değildir. Her bilim alanında elde edilen bilgiler, sürekli denetlenir ve sistemleştirilir.
3-Her bilim elde ettiği bilgilere dayanarak, kuramlara ulaşır.Her bilim alanı, birçok sorunun üzerinde çalışır. Bu sorunların çözülmesine yönelik pek çok bilgiler elde edilir. Elde edilen bu bilgilere dayanılarak varılan sonuç, bir genel bilgi ya da bir kural olarak ortaya konur. Sorunun çözülmesi için elde edilen bu temel bilgilere ya da kurallara, bilimde kuram (teori) denir. Bilgiler değiştikçe, kuramlarda değişir. Kuramlar kesin değildir, aksine bir bilgi olmadıkça geçerlidir. 1940’tan önce atomun parçalanamayacağı bir kuramdı ancak daha sonraki çalışmalar atomun parçalanabileceğini gösterdi. İnsanın davranış üzerinde yapılan araştırmalar çoğaldıkça da eski kuramlar da değişti.
4-Her bilim eldeki bilgilere dayanarak, tahminler yapar.Bilimler, yalnızca topladıkları bilgileri kuramlara bağlamakla yetinmez. Bunlara dayanarak, bu konuda ileride ne olacağına dair tahmin etmeye çalışır. Her tahminde olduğu gibi, bilim adamının yapacağı tahminlerde yanılmalar olacaktır. Ancak bu yanılmalar hem azdır, hem de yanılma oranının ne kadar olabileceği bilinmektedir.
5-Her bilim uygulanabilecek sonuçları verir.Her bilim, rafta saklansın diye kendi alanında bilgi toplamaz. Bilim, bilgi toplama hantal bilgiçliği değildir. Bilimler, topladıkları bilgileri hem ileride yapılacak bilimsel araştırmalara kaynak olarak kullanılır hem de daha önemlisi bunları insanlığın yararına sunar.
6-Her bilim kendi alanında sürekli araştırma yapar. Çağımızda hiçbir bilim, kendi alanındaki bütün bilgilere sahip değildir. Her gün her bilim dalı kendi alanında yeni yeni buluşlar ortaya çıkarmaktadır. Elde bulunan bilgiler, bilim dallarının karşılaştığı bütün sorunları çözecek güçte değildir.
Bilim, yüzyıllar süren bilimsel bilgi üretme sürecinde kendi niteliğini, geleneklerini ve standartlarını koymuştur. Bu süreçte, çağdaş bilimin dört önemli niteliği oluşmuştur.
Bilimsel çalışma çeşitlilik taşır, hiç kimsenin tekelinde, hiç kimsenin iznine bağlı değil, herkese açıktır. İsteyen her kişi ya da kurum bilimsel çalışma yapabilir. Dil, din, ırk, ülke tanımaz. Böyle olduğu için, ilgilendiği konular çeşitlidir; bu konulara sınır konulamaz. Hatta bu konular sayılamaz, sınıflandırılamaz.
Bilimsel bilgi üretme süreklilik taşır, hiçbir zaman durmaz. Krallar, imparatorlar ve hatta dinler yasaklamış olsalar bile, bilgi üretimi hiç durmamıştır; bundan sonra da durmayacaktır.
Bilim yenilikçidir. Bir evrim süreci içinde her gün yeni bilimsel bilgiler, yeni bilim alanları ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla, bilime, herhangi bir anda tekniğin verdiği en iyi olanaklarla gözlenebilen, denenebilen ya da var olan bilgilere dayalı olarak usa vurma kurallarıyla geçerliği kanıtlanan yeni bilgiler eklenir.
Bilimsel bilgi ayıklanma özelliği taşır, bilginin geçerliği ve kesinliği her an, isteyen herkes tarafından denetlenebilir. Bu denetim sürecinde, yanlış olduğu anlaşılan bilgiler kendiliğinden ayıklanır; yerine yenisi konulur.
Korku ve merakın yanında, toplumun veya insanın egemen olma, beğenilme, daha rahat yaşama, üstün olma isteği bilgi üretimini sağlamıştır. Öyleyse, insanın doğaya egemen olma savaşı veya barışma çabası, bilgi üretimi de durmaksızın sürecektir.
Ülkelerin gelişmişliği bilimden ne kadar yararlandığı ile de doğru orantılıdır.
Nizamettin BİBER
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder