Kitap ve Aydın

Uygarlığın simgesi, aydınlığın ve kültürel kimliğin temel yapı taşı kitap ile aydın arasında nasıl bir ilişki vardır?

Tarihte toplumların ve insanların yaşamında keskin değişimler olmuştur. 15. Yüz yılın ikinci yarısında matbaanın bulunması, tüm insanlığı derinden etkilemiştir. Uygarlık tarihi bir anlamda matbaanın icadıyla başlar. Matbaada kitapların seri halde basılması ile bilgi, düşünce ve aydın dünya görüşü dünyanın her bir yanına yayılmıştır.

Kitaplar aydın insanın dolayısı ile toplumun aydınlık yarınlara ulaşmasını sağlayan köprü diğer bir ifade ile aydınlığa açılan pencerelerdir.

Uygar ulusların yapı tuğlası kitap, harcı kağıttır. Bu malzemelerden oluşan yapının temelleri öyle sağlamdır ki o yapıyı hiçbir güç kolaylıkla yıkamıyor.

Aydın olmak beyin ve yürek çilesi gerektiriyor. Aydının dünyasında suya sabuna dokunmamaya, gelen ağam, gidene paşam demeye yer yoktur. Aydının görevi toplumsal kaygılara ilgisiz kalmak, masal, düş ve ütopyalardan beslenmek, hele sessiz şeytan olmak hiç değildir.

Ona biçilen görev; toplumu dürüstçe yönlendirmek, yanında ve önünde yer almaktır.

Gerçek aydın konumu gereği bazen ödün vermemenin, güven vermenin, ışık ve umut olmanın bedelini çok ağır ödeyebilir. Toplumu sırtında taşımanın, çağdaş ve hakça bir düzen istemenin bedelini de ağır öder aydınlar.

Toplumları yasakların değil, yasaların yönettiğinin farkına ve ayırdına varan kişi olarak aydının beslendiği verimli tarla kitaptır. Savunan ve uygulayan kalemini bükmeye, başını eğmeyen onurlu insan da odur. Aydının dünyası erdem hoşgörü, içtenlik, inanç ve saygı üzerine kuruludur. Küçük hesap adamı değillerdir. Erdemin, adaletin, özgürlüğün, ahlakın simgesi olan aydın, dik değil dimdik durur, her ölenle ölümü, her doğanla yaşamı paylaşan dost, deniz feneri misali ışık saçarak yol göstericidir. Sürekli bir eğitici olarak yiğitlik ve dürüstlük örneğidir.

Duyarlılığını topluma yöneltmek zorundadır. Sessiz kalamaz, bilmiyorum diyemez, baskıya uğrayabilir, bedenen ortadan kaldırılabilir ama düşüncesi, çizgisi ve etkisi sür git devam eder.

Okumanın gelişmek, özgürlük, yazmanın ise yaşamak olduğuna inanan ve bu inancını toplumla paylaşmayı amaçlayan aydın bazen ciltler dolusu eserler, bazen insan ruhunu derinden etkileyen şiirler ve yazılar bazen de onulmaz acılar boşluklar bırakır artlarına.

Jean Paul Sartre diyor ki “Aydın, korkmadan düşünen adamdır.”

Okumayı bırakmak aydınlıktan uzaklaşmak, azar azar ölmektir. Voltaire yüzyıllar öncesinden sesleniyor bize; “Ülkeleri yönetenler insanlar değil kitaplardır.”

İnsanlığın zaman zaman sevgi, saygı, özlem ve umutla, zaman zaman korku ve kuşku ile baktığı kitaplar, aydının en temel besin kaynağıdır.

İnsanın eğitim sürecinde ve yaşam boyunca başarıya götüren en önde gelen çaba okumaktır. Yüzyılların araştırma, deneme ve düşünce ürünü kitaplardan yararlanmak her aydın için kaçınılmaz bir ihtiyaçtır.

Kitap sevgisi her aydının her okuma yazma bilenin ve her uygar kişinin yaşamsal zorunluluğudur.

Kitaplar bize ve aydına dünü öğretir, yarını aydınlatır.

İnsan okur, aydın daha da çok okur.

Nizamettin BİBER